روش‌های مـدیریت استـرس و تَنِـش در سـازمان‌ها

بارها این حرف را شنیده‌ایم که انسانِ امروزی، در دنیایی پُر سرعت، سراسیمه و رقابتی زندگی می‌کند؛ ولی ‌کم‌تر کسی گفته است که این دنیای پُر سرعت، استرس با سلامت روان ما چه می‌کند و چطور می‌شود در عین تطبیق‌پذیری با این فشارها، روزگار را توِ مشت بگیریم‌ و به آن مهار بزنیم!  این امر به ویژه برای افرادی که در سازمان‌های بزرگ کار می‌کنند صادق است که رعایت ضرب‌الاجل‌ها، دستیابی به اهداف و مدیریت فشارهای کاری امری اجتناب نا‌پذیر است. همگی می‌دانیم که تأثیر منفی تنش بر سلامت روانی و جسمی کارکنان می‌تواند بر بهره‌وری و رضایت شغلی آنها تأثیر نامطلوبی گذاشته و منجر به غیبت و کاهش عملکرد شود. بنابراین، پرورش و یافتنِ روش‌های مدیریت استرس مؤثر برای سازمان‌ها، آن هم اگر که محیط کاری پویا و زایایی بخواهیم امری ضروری است!

آن‌چه که در این مقاله می‌خوانیم:

• درک علل استرس در سازمان‌ها؛
• موثرترین روش‌های مدیریت استرس‌ های سازمانی؛
• آلترناتیوهای دیگر برای مدیریت استرس؛

درک علل استرس در سازمان ها:

پیش از اینکه به مؤثرترین روش‌هایِ مدیریت استرس بپردازیم، ضروری است که علل رایج و تاثیر استرس بر عملکرد سازمان ها را به خوبی درک کنیم.

برخی از عوامل اصلی که بر تنش و اضطراب محل کار می‌افزایند عبارتند از: حجم کاری بیش از حدّ، ضرب الاجل‌هایِ فشرده، شیوه‌هایِ مدیریتیِ ضعیف، عدم حمایت همکاران و سرپرستان و درگیری بین اعضایِ گروه، از علل بسیار مهم است. عوامل دیگری نیز مانند ناامنی شغلی، تبعیض نیز می‌توانند بر سطح استرس کارکنان بیفزایند. در ادامه بیشتر آن‌ها را باز خواهیم کرد.

رمز موفقیت مدیران موفق چیست: مدیر موفق چه ویژگی هایی دارد؟

موثرترین روش‌های مدیریت استرس سازمانی:

در این بخش راهکارهایی را ارائه خواهیم کرد که عبارتند از: تقویّت ارتباط با کارمندان، ارتقایِ تعادل بین کار و زندگی، ارائه‌یِ راهکارهایِ درون سازمانی برای مدیریت استرس و تشویق مدیریت زمان و اولویّت‌بندی‌ها.

تقویت ارتباط با کارمندان:

یکی از مؤثرترین راه‌ها برای مدیریت استرس در سازمان، ایجاد محیطی از ارتباطات باز است؛ شاید بپرسید که خب منظور چیست؟ بگذارید مثالی بزنیم، به بیانی، کارفرمایان می‌توانند کارمندان را تشویق کنند تا نگرانی‌ها، ناامیدی‌ها و اضطراب‌های خود را برای همکاران و سرپرستان بازگو کنند. این امر، می‌تواند به کارمندان کمک کند تا احساس شنیده شدن و مورد حمایت قرار گرفتن داشته باشند. حتّی اگر نخواهیم از منظر اخلاقی به‌اش نگاه کنیم، بالابردن عزت نفس و احترام کارکنان هم پرستیژ شرکت‌ را بالا می‌برد و هم بهره‌وری را افزایش می‌دهد. با بازخورد گرفتن منظم و پشتیبانی از کارکنان با یک تیر دو نشان می‌زنیم، هم اعتماد به نفس و انگیزه و هم بهره‌وری آن‌ها را افزایش می‌دهیم.

ارتقای تعادل بین کار و زندگی:

حفظِ تعادل بین کار و زندگی برای مدیریت اظطراب اغلب اوقات نادیده گرفته می‌شود؛ امّا سازمان‌ها می‌توانند ساعات کاری انعطاف‌پذیر، گزینه‌های دورکاری و مرخصی با حقوق را برای کارکنان فراهم کنند. چنان‌که این امر هم می‌تواند به کارکنان کمک کند تا تعهدات شخصی و حرفه‌ای خود را مدیریت کنند، و هم حجم کاری خود را کاهش دهند و در وجه دیگر نیز، از فرسودگی شغلی جلوگیری کنند. کارفرمایان همچنین می‌توانند کارکنان را تشویق کنند تا در فعالیت‌های کاهنده‌يِ استرس مانند ورزش، مدیتیشن و یوگا شرکت کنند. تا در نهایت بتوانند تاثیر روانی استرس را به تدریج تحت اختیار خود درآورند.

ارائه‌یِ راهکارهای درون سازمانی برای مدیریت استرس:

یکی دیگر از راهکارها، ارائه‌يِ خدماتی برای مدیریت استرس است، خدماتی مانند مشاوره، برنامه‌های سلامتی و کارگاه‌هایی که به کارکنان کمک کند تا استراتژیک اندیشیده، سطح استرس خود را مدیریت کرده و رفاه کلی خود را بهبود ببخشند. کارفرمایان همچنین می‌توانند دسترسی به متخصصان سلامت روان و برنامه‌های کمکی به کارکنان را برای حمایت از افراد مضطرب فراهم کنند.

تشویق مدیریت زمان و اولویت‌بندی‌ها:

مدیریت زمان و اولویت‌بندی مؤثر هم می‌تواند به کارکنان در مدیریت حجم کاری و هم کاهش سطح استرس کمک بسیاری کند. کارفرمایان نیز می‌توانند آموزش مهارت‌های مدیریت زمان، هدف‌گذاری و تکنیک‌های اولویت‌بندی را به کارمندان خود ارائه دهند. چرا که آموختنِ چگونگی تعیین اهداف واقع‌بینانه و رعایت ضرب‌الاجل‌ها هم به نفع کارفرمایان است و هم کارگران.

آلترناتیوهای دیگر برای مدیریت استرس:

تاثیر استرس بر عملکرد سازمان بر حسب شرایط هر کسب و کاری متفاوت است. از همین‌رو نیاز است که ما در دوره‌های زمانی کوتاه مدّت به بررسی کمّ و کیف راهکارها بپردازیم تا بهترین نتیجه را از تکنیک‌های مدیریت استرس بگیریم. در ادامه با راهکارهای دیگری نیز آشنا می‌شوید.

فرصت‌های رشد و توسعه را فراهم کنید:

امید، بله امید و انگیزه برای ادامه امر بسیار مهمی است. وقتی هیچ چشم‌اندازی رو به بهبودی برای خود متصوّر نشوید چطور می‌توانید زندگی با نشاطی هم داشته باشید؟ بنابراین، فراهم‌آوریِ فرصت‌هایی برای رشد و توسعه کارکنان می‌تواند به کاهش سطح استرس آنها کمک کند. کارفرمایان می‌توانند برنامه‌های رشد و آموزشی، فرصت‌های منتوری (مربی‌گری) و ارتقای شغلی را ارائه دهند. این چنین است که کارمندان هم می‌توانند مهارت های تازه‌ای بیاموزند، و هم با چالش‌های جدید دست و پنجه نرم کنند. تا در نهایت، رضایت شغلی خود را افزایش دهند.

ایجاد یک محیط کاری مثبت:

منظور این نیست که خودمان را از دایره واقعیت بیندازیم بیرون. بله، دنیا سرد و زشت است؛ امّا این اهمیّتی ندارد. می‌توانیم بدون آن‌که صورت واقعیت را بزک کنیم، آن را بهبود ببخشیم، با کنشگری و برنامه‌ریزی چرا نشود؟ خلاصه، ایجاد فضای صمیمانه می‌تواند برای کاهش سطح استرس و بهبود رفاه کلی کارکنان ثمر بخش باشد. کارفرمایان می‌توانند با شناخت دستاوردهای کارکنان، جشن گرفتنِ رویدادهای مهمی نظیر تولد آن‌ها، فضای کاری مثبتی خلق کنند.

مدیریت انتظارات و اهداف:

تعیین و نرسیدن به اهدافِ چه کوتاه مدّت و چه بلند مدّت، اغلب افراد را از پا می‌اندازد. امّا چه می‌توان کرد که وارد این دور باطل نشویم؟

تاثیر استرس بر عملکرد سازمان کارفرمایان می‌توانند با تعیینِ انتظارات و اهداف واقع بینانه ‌و حمایت های لازم از کارمندان خود به این امر دست پیدا کنند. یک تکنیکْ، بررسی منظم و تنظیم اهداف است، و هم‌چنین بازخوردگیری و شناسایی پیشرفت های انجام شده در پروژه‌ها. فهم و درک سِیر پیشرفت، موجب می‌شود کارکنان با انگیزه مانده، حجم کاری خود را مدیریت کرده و سطح استرس خود را کاهش دهند.

نتیجه‌گیری:

به کار گیری روش‌های مدیریت استرس در هر سازمانی برای ارتقای یک محیط کاری سالم و مولد ضروری است. کارفرمایان می‌توانند روش‌‌های مؤثر مدیریت استرسی مانند تعمیق ارتباطات با کارمندان، ارتقای تعادل بین کار و زندگی، فراهم کردن منابع برای مدیریت استرس، تشویق مدیریت زمان و اولویت بندی، و رسیدگی به تعارضات محل کار و قلدری را برای حل معضلات استرسی به کار گیرند. چنان‌که با اتخاذ این روش‌های مدیریت تنش، سازمان‌ها قادر هستند سطح استرس کارکنان را کاهش داده، بهره‌وری آن‌ها را افزایش داده و رفاه کلی خود را بهبود بخشند. بنابراین اگر می‌خواهید در این امر حرفه‌ای باشید، دورهٔ مدیریت MBA روان‌شناسی قدمی بزرگ در این راه خواهد بود.