راهنمای کامل طراحی بوم مدل کسب و کار BMC – (نسخه جدید و بروز)
اهمیت بوم مدل کسب و کار، چرا باید هر بیزنسی و کسب و کاری از بوم کسب و کار استفاده کند؟
با بررسی مدل کسب و کار (business model canvas) هر یک از سازمان‌ها به راحتی می‌توانید به پیش‌بینی چگونگی ایجاد ارزش آن‌ها دسترسی داشته باشید. به عبارتی شناخت ارزشگذاری و عملکرد تجاری مجموعه‌ها از طریق مدل کسب و کار به دست می‌آید.
توان هر سازمانی تا حد زیادی وابسته به مدل کسب و کار آن است. بهبود، نوآوری، خلاقیت و شکوفایی جزء ویژگی‌های جدایی‌ناپذیر بوم مدل کسب و کار است. بسیاری از دردهای سازمانی ناشی از تعریف نادرست از آن است.
اگر در جایگاه مشاور یا مدیر با کسب و کار ناقصی مواجه شدید، یکی از اصلی‌ترین موارد قابل بررسی، مدل کسب و کار است.
در این مطلب قصد داریم به تعریف تک تک مفاهیم بوم مدل کسب و کار بپردازیم. همچنین شما را با طراحی، مزایا و شیوه‌های استفاده از بوم مدل کسب و کار آشنا خواهیم کرد.
✅تعریف بوم مدل کسب و کار Business model Canvas
تعریف بوم مدل کسب و کار بر سایر جزئیات آن مقدم‌تر است. اگر علاقمند به دنیای بازاریابی باشید، به مراتب نام طراحی مدل کسب و کار را به دفعات شنیدید.
مدل یا بوم کسب و کار نشان‌دهنده عملکرد موفق سازمان، چگونگی تأمین منابع مالی، درآمد، خدمات، محصولات، مشتری و به طور کلی هدف‌گذاری سازمان است.
در‌واقع بوم کسب و کار یک سند واضح و گویا از فرایند عملکرد سازمان و یا مجموعه شماست. به عبارتی طراحی بوم کسب و کار مسیر رسیدن به سود ناشی از عملکردهای تجاری شما را نشان می‌دهد. علاوه بر آن این امکان را به شما می‌دهد تا بتوانید با برنامه‌های استراتژیک به ارزشگذاری و هدف‌گذاری برسید.
اجزای طراحی مدل کسب و کار
برای طراحی مدل کسب و کار باید به ۹ بخش کلیدی حتماً توجه کنید. این ۹ بخش کلیدی شامل موارد زیر است:
1- بخش‌های مشتریان Customer Segments
بخش مشتریان یکی از اصلی‌ترین قسمت‌های این تابلو است. این بخش متعلق به مشتریان هدفمندی است که می‌خواهید محصول و یا خدمات خود را به آنان بفروشید.
با توجه به تقسیم‌بندی مشتریان بر اساس موقعیت مکانی، نیازمندی‌ها، جنسیت، سن و … می‌توانید به راهکارهای موفق جذب بیشتر آنان برسید.
تحلیل رفتار مشتریان به شما این امکان را می‌دهد که چه نوع خدماتی را به چه نوع مشتریان ارائه دهید.
۲. ارتباط با مشتریان Customer Relationships
بخش دیگر طراحی مدل کسب و کار به ارتباط با مشتریان اختصاص دارد. برقراری ارتباط با مشتریان انواع مختلفی را شامل می‌شود.
این ارتباطات از طریق تبلیغات ایمیلی، پیامک، ارتباطات آنلاین و امکان امتیازدهی و یا نظر سنجی برای جذب مشتریان فراهم می‌شود.
حتی می‌توانید با ارسال دعوتنامه از طریق خبرنامه از مشتریان بخواهید تا در انجمن‌ها و یا برنامه‌های تجاری شما حضور فعال داشته باشند.
قطعاً وجود چنین ارتباطی به حفظ مشتریان همیشگی و وفادار می انجامد.
راه جذب مشتریان جدید (چگونه مشتریان جدید در کسب و کار خود را ماندگار کنیم؟)
3. کانال‌ها Channels
کانال‌ها پل ارتباطی شما با مشتریان‌تان است. با توجه به توسعه فناوری، کانال‌های اجتماعی سهم عمده‌ای در برقراری چنین ارتباط‌هایی دارند. معمولاً اطلاع‌رسانی درباره معرفی تازه‌ترین و پرطرفدارترین محصولات و خدمات از طریق کانال‌ها امکان‌پذیر است.
علاوه بر آن از طریق تعیین کانال‌های ارتباطی می‌توانید به پشتیبانی مستمر از خدمات‌تان بپردازید. همچنین راه خرید و استفاده از خدمات‌تان برای مشتریان نیز ساده‌تر می‌شود.
کانال‌های ارتباطی بین شما و مشتریان شامل ۲ کانال:
راه ها یا کانال های اختصاصی یا Owned Channels
کانال‌های اختصاصی شامل شبکه‌های اجتماعی، وب سایت، فروش به طور مستقیم و … می‌شود.
کانال‌های اشتراکی یا Partner Channels
کانال‌های اشتراکی از طریق فروش و توزیع محصولات و خدمات از طریق وب سایت‌های واسطه‌ای و همکار یا خرده فروشی و … انجام می‌شود.
4. جریان‌های درآمد Revenue Streams
از دیگر بخش‌های ضروری در طراحی مدل کسب و کار می‌توان به جریان‌های درآمد اشاره کرد. جریان‌های درآمد و تأمین منابع مالی باید به درستی در طراحی بوم کسب و کار مشخص شود.
به منابعی که شرکت شما از طریق آن به سوددهی می‌رسد، جریان‌های درآمد گفته می‌شود. شما به عنوان مدیر یا کارفرما در مدل کسب و کارتان باید تمام منابع مالی‌تان را تعیین کنید.
جریان‌های درآمد یا بر اساس درآمد تراکنشی هستند و یا درآمد مستمر.
درآمد تراکنشی از طریق یک‌بار پرداخت مشتریان به دست می‌آید.
اما درآمد مستمر بر اساس پرداخت‌های متوالی برای خدمات و محصولات است.
همچنین روش‌های کسب درآمد مانند تبلیغات، اجاره، هزینه کارگزاری، هزینه اشتراک و مواردی از این قبیل هم باید در بخش جریان‌های درآمد لحاظ شود.
۵. فعالیتهای کلیدی Key Activities
موفقیت در کسب و کار حاصل یک سری فعالیتهای کلیدی است. فهرست تمام این فعالیت‌ها در بوم مدل کسب و کار بایستی آورده شود. توجه داشته باشید تمامی فعالیت‌ها باید اثر‌بخش و به هدف درآمدزایی و جذب مشتری باشند. در غیر اینصورت جزء فعالیتهای بی‌ثمر شناخته می‌شوند.
به طور کلی فعالیتهای کلیدی در تابلوی بوم کسب و کار شامل:
- تولید محصول و خدمات تا عرضه و فروش
- ارائه راهکارهای مناسب برای رفع نیازهای مشتریان
- ارتباط با مشتریان و پشتیبانی از طریق پلتفرم یا شبکه‌های ارتباطی
۶. منابع کلیدی Key Resources
منظور از منابع کلیدی بهره‌برداری از تمامی توانایی‌های یک مجموعه است. این منابع شامل:
- منابع انسانی- کارکنان
- منابع مالی- بودجه- سرمایه نقدی و اعتباری
- تجهیزات فنی، لوازم، انبار و …
- ثبت برند و اختراعات
۷. شرکای کلیدی Key Partners
هر مجموعه‌ای بیرون از سازمان که به اهداف کسب و کارتان کمک کند، شرکای کلیدی گفته می‌شود. در‌واقع شرکای کلیدی همان تأمین‌کنندگان خارج از مجموعه هستند.
به مراتب شراکت‌های موفق به کاهش ریسک، تفکر استراتژیک و مدیریت بازاریابی کمک ویژه‌ای می‌کند. علاوه بر آن اتحاد استراتژیک بین شرکت‌هایی که رقیب هم نیستند، به وجود می‌آید.
همچنین در سرمایه‌گذاری مشترک و روابط خریدار و تأمین کننده بسیار مؤثر عمل می‌کنند.
۸. ساختار هزینه‌ها Cost Structure
از دیگر بخش‌های ضروری در طراحی بوم کسب و کار تعیین هزینه‌های جاری و آتی است. هزینه‌ها بر اساس فعالیتهای مجموعه، میزان سرمایه، مخارج اصلی و جانبی و موارد این چنینی تعیین می‌شود.
بدین ترتیب مجموعه‌ها می‌توانند بر پایه ساختار هزینه‌ها به فعالیتهای خود ادامه دهند.
کاهش هزینه‌ها، سوددهی بیشتر و افزایش فعالیتهای اصلی از جمله اهداف مجموعه‌های موفق است. برای عملکرد بهتر می‌توانید هزینه‌های عمده کسب و کارتان را بر اساس میزان درآمدتان مورد بررسی قرار دهید.
۹. ارزش‌های پیشنهادی Value Proposition
ارائه راهکارهای بهینه و مؤثر در جهت پیشرفت کسب و کار در دسته‌بندی ارزش‌های پیشنهادی قرار می‌گیرد. همچنین ارزش‌های پیشنهادی شامل هر آنچه که به کیفیت خدمات شما اضافه می‌کند، می‌شود.
بدین ترتیب می‌توانید خدمات خود را با تبلیغات خلاقانه و ارائه مزایای پیشنهادی نظیر تخفیفات مناسبتی، هدایا و موارد این چنینی به مشتریان‌تان ارائه دهید. نتیجه بخش ارزش‌های پیشنهادی کارایی مؤثر تر برای پیشروی در کسب و کار است.
مزیت‌های طراحی مدل کسب و کار
از جمله مزیت‌های طراحی بوم کسب و کار برای شرکت‌ها و سازمان‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- پیشرفت آهسته و پیوسته بر اساس چارچوب مدیریتی
- عملکرد بهتر سازمان در مقایسه با رقبا
- تمرکز بر محصول بجای تمرکز بر فروش
- راندمان بالا بر مبنای مدل کسب و کار
- مشتری مداری و ارتباط سازنده با مشتری
اهمیت بوم کسب و کار در برنامه‌ریزی استراتژیک
بوم مدل کسب و کار ابزاری برای تشریح فعالیتهای درونی و بیرونی سازمانی است. بر این اساس شما می‌توانید به عنوان مدیر تفکرات استراتژیک و مدیریتی خود را پیاده‌سازی کنید. در‌واقع می‌توان بوم کسب و کار را به عنوان یک تابلوی راهنما برای پیشبرد اهداف سازمانی تعبیر کرد.
علاوه بر آن طراحی بوم کسب و کار شما را در تجسم و ارزیابی ایده‌های کسب و کارتان هدایت می‌کند. بدین ترتیب می‌توانید مطابق با نیاز مشتریان و منابع سازمانی به ارزشگذاری های بیشتر درون سازمانی بپردازید.
به همان میزان که عکس‌های رادیولوژی و نتایج آزمایش‌ها جهت تشخیص بیماری برای پزشکان ضروری است. به همان اندازه هم بوم کسب و کار برای مشاوران و مدیران جهت ارزیابی سازمان حیاتی است.
نکات کلیدی برای موفقیت در طراحی بوم کسب و کار
برای موفقیت در طراحی بوم کسب و کار باید یک سری نکات طلایی را اجرایی کنید. در‌واقع باید یک سری پرسش‌های کلیدی را از خودتان بپرسید. این پرسش ها شما را به هدف پیشبرد کسب و کارتان قطعاً نزدیک‌تر می‌کند.
- مشتریان هدف خود را شناسایی کنید.
- چه نوع محصولات و خدماتی را می‌خواهید ارائه دهید!
- چه نوع ارزش‌های پیشنهادی را برای مشتریان تان تدارک دیدید!
- هدف‌گذاری و ارزشگذاری سازمان شما چیست!
- میزان سرمایه و بودجه‌تان برای تأمین نیروی انسانی و مالی و … چقدر است!
✅نتیجه‌گیری:
اگر کسب و کار ناموفقی دارید، باید سناریوی قدیمی‌تان را از بین ببرید!
این سناریو همان مدل کسب و کاری است که برایتان کارایی نداشته است. توجه داشته باشید که همیشه رقبایی هستند که آماده گرفتن جای‌تان در بازار باشند. پس تا دیر نشده بر اهمیت بوم کسب و کار در برنامه‌ریزی و موفقیت کسب و کارتان پی ببرید.
همه شرکت‌های ناموفق شبیه هم هستند. شباهت این شرکت‌ها تنها در نبود بوم مدل کسب و کار به شیوه دقیق و اصولی خلاصه می‌شود. شما می‌توانید با طراحی بوم کسب و کار نبوغ، بهبود و نوآوری را در کسب و کارتان گسترش دهید.
اگر روزی از شما بخواهند که در کوتاه‌ترین زمان کسب و کارتان را تشریح کنید، بهترین کار ارائه بوم کسب و کارتان است.
اگر مشتاق طراحی بوم کسب و کار هستید، برای مشاوره در زمینه کسب و کار با ما در تماس باشید. همچنین در صورت تمایل همین حالا نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید.
دیدگاهتان را بنویسید